Een CVA (cerebro vasculair accident) wordt ook wel een beroerte of attaque genoemd. Bij een beroerte gaat iets mis met de bloedcirculatie in de hersenen. Een beroerte kan een hersenbloeding of een herseninfarct betreffen. Een TIA lijkt op een beroerte.

Verschillende vormen

Het herseninfarct komt het meeste voor. Vanwege een dichtgeslibde ader (trombose) of een bloedstolsel dat een hersenslagader verstopt (embolie), krijgt een deel van de hersenen te weinig bloed waardoor het hersenweefsel afsterft. Een hersenbloeding is het gevolg van een lek in een hersenbloedvat. Zo'n lek kan ontstaan door een zwakke plek in de bloedvatwand waardoor bloed de hersenen instroomt.

Een TIA staat voor Transient Ischaemic Attack: een tijdelijke doorbloedingsstoornis in de hersenen. Een TIA lijkt op een beroerte, maar gaat snel weer voorbij (meestal binnen een half uur). TIA's kunnen een voorbode zijn van een echte beroerte.

Oorzaak

Meestal is de slechte kwaliteit van de binnenwand van bloedvaten de oorzaak van een beroerte. Dit kan komen door ouderdom (aderverkalking), een ongezonde levensstijl, suikerziekte, te hoge bloeddruk of een verhoogd cholesterolgehalte.
De kans op een (nieuwe) beroerte kan daarom worden verkleind door niet te roken, gezond te eten en voor voldoende lichaamsbeweging te zorgen.

Symptomen

Een beroerte ontstaat plotseling en kan gepaard gaan met bewusteloosheid.

Symptomen kunnen zijn:

• verlammingen in het gezicht (scheve mond bijvoorbeeld);
• warrig spreken en denken;
• verlammingen (meestal aan één zijde van het lichaam);
• verstoring of verlies van het gezichtsvermogen;
• verdoofd gevoel in arm, been of gezicht:
• tintelingen;
• ernstige hoofdpijn (meestal bij bloeding);
• duizeligheid en evenwichtsstoornissen

Let op: deze symptomen kunnen zich in verschillende combinaties voordoen en een aanwijzing zijn voor zowel een beroerte als een TIA. Bij een TIA verdwijnen deze symptomen weer binnen een half uur.

Gevolgen

Ongeveer 1/5 van de slachtoffers overlijdt binnen een jaar nadat ze voor het eerst zijn opgenomen in het ziekenhuis; degenen die overleven kampen vaak met zowel lichamelijke als geestelijke stoornissen. Na zo'n twee jaar is er weinig verbetering meer merkbaar, maar kan een patiënt nog wel beter leren omgaan met de overgebleven beperkingen.
De zeer uiteenlopende gevolgen van een beroerte kunnen worden verdeeld in lichamelijke (o.a. verlamming, incontinentie), emotioneel/ gedragsmatige (o.a. geen rem op emoties, depressie) en cognitieve gevolgen. Met de laatste bedoelen we o.a. trager denken, geheugenzwakte, afasie (problemen met taal, spreken, lezen en schrijven), apraxie (moeite met meervoudige handelingen), neglect (een linker- of rechterhelft van het lichaam verwaarlozen), agnosie (niet meer herkennen van personen of voorwerpen).
Een uitgebreid overzicht van de gevolgen na een beroerte.

Behandeling

Bij een beroerte is het van belang snel een arts te waarschuwen of naar het ziekenhuis te gaan. Ook als de symptomen binnen een half uur weer verdwijnen, zoals bij een TIA, moet men nog naar het ziekenhuis gaan. TIA's kunnen een voorbode zijn van een echte beroerte. De revalidatie richt zich met name op het weer oppakken van algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) zoals wassen, aankleden en eten. Daarnaast is er bijvoorbeeld logopedie om het spreken te verbeteren en fysiotherapie voor het bewegen. In een later stadium is er ook cognitieve revalidatie mogelijk.

Cijfers

Jaarlijks krijgen ongeveer 41.000 Nederlanders een beroerte, waarvan ongeveer éénvijfde overlijdt binnen een jaar nadat ze voor het eerst zijn opgenomen in het ziekenhuis. Beroerte is de tweede doodsoorzaak in Nederland en de belangrijkste oorzaak van invaliditeit. In driekwart van de gevallen treft beroerte iemand ouder dan 65 jaar.